[spotkanie przy kurdyjskiej herbacie po premierze „Wolnego Kurdystanu”, na zdjęciu m.in. Marcin Brzozowski oraz Państwo Khalil, którzy gościli go w swoim domu podczas pobytu w irackim Kurdystanie]

W terminie 5 października – 11 grudnia w Teatrze Szwalnia odbył się pierwszy przegląd zjawisk z zakresu sztuki dokumentu, non-fiction i verbatim szwalnia.DOK.

szwalnia.DOK to projekt zorientowany na prezentację zjawisk z zakresu sztuki dokumentu, non-fiction oraz verbatim. Był to cykl wielomiesięcznych działań uzupełnionych o spotkania autorskie mające za zadanie przybliżyć uczestnikom konteksty kulturowe, społeczne i polityczne, wokół których oscylowały podejmowane działania. Na projekt szwalnia.DOK złożyły się wydarzenia teatralne, filmowe oraz obejmujące sztuki wizualne. Finałem projektu była premiera (poprzedzona procesem produkcji) akcji teatralnej „Wolny Kurdystan”, opartej na dokumentacji i doświadczeniach z licznych pobytów Marcina Brzozowskiego w irackim Kurdystanie, angażujący społeczność kurdyjską.

Zadanie poza propozycjami dla młodzieży, dorosłych i seniorów, obejmowało także działania dla dzieci.

Powołanie projektu w obrębie działań Teatru Szwalnia wynikło bezpośrednio z zainteresowań twórców prowadzących Teatr oraz jego obranej linii programowej. Wieloletnie doświadczenia w pracy z archiwami, dokumentami, formami reportażowi i dokumentalnymi uczyniły Teatr Szwalnia jedynym punktem na kulturalnej mapie miasta Łodzi, gdzie można skonfrontować się z najnowszymi polskimi projektami reprezentującymi wspomniany nurt.

Projekt szwalnia.DOK przewidziany jest jako zadanie cykliczne – jego pomysłodawcom i twórcom zależy na tym, by każdy kolejny sezon teatralny miał w swoim programie odsłony najnowszych (polskich i zagranicznych) działań z nurtu non-fiction, sztuki dokumentu oraz verbatim, czyniąc tym samym Łódź (i Teatr Szwalnia) centrum szerokiej i merytorycznej dyskusji o rozwoju przywołanego nurtu w sztuce współczesnej. Edycja przypadająca na rok 2016 zainaugurowała projekt, w związku z czym, zaproponowany program był przede wszystkim kompletnym przeglądem dotychczasowych polskich produkcji teatralnych, najnowszych propozycji z zakresu sztuk wizualnych oraz przeglądem filmów dokumentalnych studentów łódzkiej Szkoły Filmowej.

Wszystkie wydarzenia w ramach szwalnia.DOK były bezpłatne i ogólnodostępne.

9 tygodni, 16 wydarzeń na trzech scenach teatralnych i w przestrzeni publicznej, prawie 600 widzów.

Akcja w prywatnym mieszkaniu, instalacja performatywna, wideogawęda, akcja teatralna z elementami wideorelacji, spektakl improwizowany, spektakle dokumentalne oparte na pracy z archiwami, inspirowane historiami zebranymi w danym miejscu, własnymi opowieściami.

Wojna, inność, uchodźstwo, wolność i jej brak, pamięć, zapominanie, tożsamość.

W liczbach i hasłach nie da się opisać wyjątkowości pierwszej edycji przeglądu szwalnia.DOK, który otworzył przestrzeń do prezentacji i konfrontacji różnych spojrzeń na materię pracy z dokumentem w teatrze. Zaprosiliśmy zarówno twórców budujących role w oparciu o autentyczne postacie („Album Karla Höckera”), jak i tych, którzy stają się przewodnikami po opowiadanych historiach („Margarete”, „Życie i śmierć Janiny Węgrzynowskiej”). Pojawiły się działania, w których artyści mówią w imieniu tych, którzy nie mogą zabrać głosu („Pobyt tolerowany”, „Wolny Kurdystan”, „Jesteśmy przynętą, kochanie!”, „Jesteśmy”) oraz spektakl dyplomowy, w którym studenci konfrontują się z wielokulturowością i tyglem poglądów społeczno-politycznych („Pospolite żywoty martwych Polaków”). Po każdej prezentacji odbyły się rozmowy z widzami, które prowadził Marcin Brzozowski, dyrektor artystyczny i programowy Teatru Szwalnia.

W ramach szwalnia.DOK odbyły się także projekcje 9 filmów autorstwa Marty Prus, Emilii Śniegoskiej, Mahommeda Almughanniego, Sandeepa Rampala Balhary, Pawła Ziemilskiego oraz Weroniki Fibich i Rafała Foremskiego. Rozmowy po projekcjach prowadził filmoznawca Bartosz Zając.

Wydarzeniem towarzyszącym była wystawa fotografii reportażowych „nieDOKończone”, której kuratorkami były Patrycja Terciak i Katarzyna Skręt. We foyer Teatru Szwalnia nadal można oglądać zdjęcia autorstwa Agnieszki Stępki, Michała Wilka oraz Łukasza Cieślaka aka Łukasza z Bałut.

Dziękujemy wszystkim artystom, którzy współtworzyli z nami ten przegląd – Teatrowi Pralnia z Kijowa, Teatrowi Trans-Atlantyk z Warszawy, Klubowi Komediowemu z Warszawy, studentom Wydziału Sztuki Lalkarskiej w Białymstoku (Akademia Teatralna w Warszawie), Agnieszce Wąsikowskiej z zespołem, Jankowi Turkowskiemu, Ludomirowi Franczakowi, Ewie Łukasiewicz i Weronice Fibich oraz Marcinowi Brzozowskiemu i Kacprowi Majewskiemu.

Dziękujemy również za opiekę medialną Kulturze Dostępnej, Gazecie teatralnej Didaskalia, Miesięcznikowi Teatr, wortalowi e-teatr.pl, teatralny.pl, serwisowi Teatr dla Was, TVP Kultura, TVP3 Łódź, Radio Łódź oraz portalom Plaster Łódzki i Łódź jest Kulturą.

Przegląd zjawisk z zakresu sztuki dokumentu, non-fiction i verbatim został dofinansowany  z budżetu Miasta Łodzi.

***

[od lewej: Grzegorz Stosz, Marcin Brzozowski i Piotr Szrajber w „Technice punktu świetlnego”]

VI Szwalnia Kultury to cykl wydarzeń artystyczno-edukacyjnych będących kontynuacją oraz podsumowujących tworzone od 2009 roku zadanie publiczne, pełniące niezmiennie wiodącą i najważniejszą rolę w realizacji zadań programowych Teatru Szwalnia.

VI Szwalnia Kultury zrealizowana została przez zespół współpracujących ze sobą od wielu lat ekspertów – wybitnych artystów profesjonalnych  i animatorów kultury. Program VI Szwalni Kultury stworzony został w oparciu o wieloletnie doświadczenie zespołu Teatru Szwalnia w budowaniu nowatorskich akcji artystyczno-edukacyjnych o charakterze interdyscyplinarnym. Program zadania publicznego stanowił ofertę wielopokoleniową i adresowany był do osób wywodzących się z różnych środowisk i grup społecznych. Najważniejszą grupę adresatów zadania stanowili seniorzy oraz osoby młode (młodzież), dla których udział w akcji jest ciekawą formą zdobywania wiedzy, umiejętności twórczych oraz tzw. kompetencji zawodowych. Ważnym założeniem programowym było skierowanie oferty zarówno artystycznej, jak i edukacyjnej do tzw. środowisk defaworyzowanych.

Teatr Szwalnia był miejscem cotygodniowych spotkań warsztatowych oraz przestrzenią dającą możliwość prezentacji efektów pracy młodzieży licealnej. Wszystkie wymierne efekty działań (próba nieteatralnej obecności na scenie, etiudy ruchowe, autorskie teksty, warsztaty wokalne, muzyka na żywo) zaprezentowane zostały podczas wydarzenia finalizującego realizację zadania – pokazu pracy warsztatowej „5×5”.

W dniach 14-19 grudnia zaprezentowaliśmy 5 wydarzeń, w tym pokaz pracy warsztatowej młodzieży licealnej. Na dwóch scenach Teatru Szwalnia pokazaliśmy zeszłoroczną premierę „Filozofia po góralsku” w reż. Marcina Brzozowskiego oraz „Wolny Kurdystan” w realizacji Marcina Brzozowskiego i Kacpra Majewskiego, który premierę miał 11 grudnia w ramach przeglądu szwalnia.DOK. Ponadto jednego wieczoru widzowie mieli szansę obejrzeć dwa legendarne spektakle oparte na twórczości Philipa Dimitri Galasa – „Technikę punktu świetlnego” w wykonaniu Chórów Gertrudy Stein oraz monodram Janusza Stolarskiego „Zemsta czerwonych bucików”.

15 grudnia na Dużej Scenie pokazaliśmy efekty wielotygodniowych, interdyscyplinarnych warsztatów, które prowadzili m.in. Weronika Fibich, Marcin Brzozowski i Wacław Mikłaszewski. Pokaz prawie czterdziestominutowego spektaklu „5×5” w wykonaniu Gabrieli Furmankiewicz, Aleksandry Janczak, Joanny Jędrzejczak i Konrada Szymczaka oscyluje wokół tematu domu i rodziny. Realizatorkami działania są Ewa Łukasiewicz, Katarzyna Skręt oraz Patrycja Terciak. Za przygotowanie wokalne i muzykę na żywo odpowiedzialna jest Joanna Gogulska, twórczyni m.in. Akademii Wokalno-Scenicznej Joanny Gogulskiej.

VI Szwalnia Kultury powstała w ramach zadania publicznego nr 3: edukacja kulturalna na rzecz dzieci i młodzieży, w tym promocja dokonań artystycznych, działania włączające dzieci i młodzież zagrożone wykluczeniem społecznym i została dofinansowana z budżetu Miasta Łodzi.

***

Przy organizacji wydarzeń korzystamy ze sprzętu elektroakustycznego oraz mechaniki sceny zakupionych w ramach priorytetu „Rozwój infrastruktury kultury – Infrastruktura domów kultury” Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.